پیش‌بینی رویدادهای قرن ۲۱—خلاصۀ کتاب '۲۱ درس برای قرن ۲۱'

یووال نوح هراری

جلد اول این کتاب با نام انسان خردمند و جلد سوم این کتاب با نام انسان خداگونه منتشر شده است.

کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ سومین کتاب یووال نوح هراری است که تمرکز آن روی زمان حال و جایی که در آن زندگی می‌کنیم است. دو کتاب اول نویسنده، یعنی کتاب انسان خردمند گذشته انسان را بررسی کرد و نشان داد که انسان چگونه به فرمانروای زمین تبدیل شده است. کتاب دوم نویسنده یعنی کتاب انسان خداگونه آینده را بررسی کرد و تلاش داشت مقصد نهایی هوش و وجدان بشر را به تصویر بکشد. اما این کتاب – کتاب سوم یووال نوح هراری – به مسائل حال حاضر بشر و آینده نزدیک می‌پردازد.

یووال درباره این کتاب و اینکه به چه موضوعاتی می‌پردازد در مقدمه چند سوال مهم مطرح می‌کند:

اکنون چه چیزی در حال روی‌دادن است؟ بزرگ‌ترین چالش‌ها و مهم‌ترین انتخاب‌های امروز چیست؟ به چه چیزی باید توجه کنیم؟ چه چیزی باید به کودکانمان بیاموزیم؟

معرفی کامل دو کتاب دیگر یووال نوح هراری را می‌توانید از طریق لینک‌های زیر در سایت کافه‌بوک بخوانید:

• کتاب انسان خردمند
• کتاب انسان خداگونه

بیل گیتس، که یکی از طرفداران و خوانندگان کتاب‌های یووال محسوب می‌شود، درباره کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ می‌نویسد:

ذهن انسان همیشه نگران است و این لزوماً چیز بدی نیست. به هرحال اگر خرسی به سمت شما بیاید، نگرانی می‌تواند جانتان را نجات بدهد؛ هرچند این روزها، لزومی ندارد که اکثر ما نگران خرس‌ها باشیم، چون زندگی مدرن دلایل زیادی برای نگرانی عرضه می‌کند: تروریسم، تغییرات اقلیمی، ظهور هوش مصنوعی، اخبار جعلی، تجاوز به حریم خصوصی و حتی کاهش آشکار همکاری‌های جهانی.

هراری، در این کتاب، چارچوبی مفید برای روبرو شدن با این ترس‌ها ساخته است. به اعتقاد او، رمز پایان دادن به اضطراب‌هایمان، نگران بودن نیست، دانستن این است که نگران چه چیزهایی باشیم، چقدر نگرانشان باشیم و چگونه برای آینده‌ای متفاوت از جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، آماده شویم.

کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ چالش‌های پیچیده عصر حاضر را به‌روشنی بررسی کرده و به همین دلیل، خواندن آن ضروری است.

سووال نوح هراری دارای دکترای تاریخ از دانشگاه آکسفورد است و دو کتاب قبلی او بیش از ۱۲ میلیون نسخه فروش داشته و به ۴۵ زبان ترجمه شده است. هراری دوبار چایزه پولانسکی را در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۲ برای خلاقیت و اصالت دریافت کرده و در سال ۲۰۱۱ نیز جایزه انجمن تاریخ نظامی مانکادو را به خاطر مقالات درخشانش در حوزه تاریخ نظامی برد.

خلاصه کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱

در کتاب‌های قبلی نویسنده، خواننده‌ به نحوی با داستان روبرو بود. داستانی که گذشته و آینده را روایت می‌کرد اما در این کتاب روایت تاریخی وجود ندارد و کتاب از درس‌های مختلفی تشکیل شده است. همان‌طور که از عنوان کتاب نیز مشخص است، کتاب شامل ۲۱ درس است که به چالش‌های جدی حال حاضر و آینده نزدیک تاکید دارند. این ۲۱ درس در پاسخ به سوالات مختلفی هستند اما وجه مشترک همه این درس‌ها پاسخ به این سوال است که واقعا در دنیای امروز چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟ و مهم‌تر از آن، معنای این اتفاقات چیست؟

۲۱ درس موجود در این کتاب در ۵ بخش دسته‌بندی شده است. بخش اول به چالش تکنولوژیک می‌پردازد که شامل چهار فصل آرمان‌زدایی، کار، آزادی و برابری است. در بخش اول نویسنده مجددا به این نکته تاکید دارد که انسان بیشتر به قصه‌ها توجه دارد و به همین موضوع فکر می‌کند اما نکته اصلی اینجاست که در دنیای امروز، قصه‌های مهم و گسترده جهانی در حال از بین رفتند هستند. این موضوع در حالی است که ادغام بیوتکنولوژی و تکنولوژی اطلاعات ما را با بزرگ‌ترین چالش‌های بشر تاکنون مواجه می‌کند.

بخش دوم کتاب به چالش سیاسی می‌پردازد و شامل فصل‌های جامعه، تمدن، ناسیونالیسم، دین و مهاجرت است. در این بخش نشان داده می‌شود که ادغام بیوتکنولوژی و تکنولوژی اطلاعات، هسته مدرن ارزش‌های آزادی و برابری را تهدید می‌کند و هر چاره‌ای برای چالش تکنولوژیکی باید با همکاری جهانی همراه باشد. اما ناسیونالیسم، مذهب و فرهنگ، بشر را به اردوگاه‌های خصمانه تقسیم و مشارکت در سطح جهانی را بسیار مشکل کرده است.

بخش سوم که یأس و امید نام دارد شامل فصل‌های تروریسم، جنگ، فروتنی، خدا و سکولاریسم می‌شود. این بخش شاید چالشی‌ترین بخش کتاب باشد که نویسنده اعتقاد دارد با وجود چالش‌های بی‌سابقه و اختلاف‌های شدید، اگر ترس‌هایمان را کنترل کنیم و کمی از عقایدمان کوتاه بیایم، شاید بشر بتواند بر مشکلاتی مانند تروریسم و جنگ فایق آید.

بخش چهارم کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ حقیقت نام دارد که شامل درس‌های جهل، عدالت، پسا-حقیقت و افسانه علمی می‌شود. یووال در این بخش می‌پرسد که تا کجا می‌توانیم پیشرفت‌های جهانی را درک کنیم و تبهکاری را از عدالت تشخیص دهیم؟ او نشان می‌دهد که فرآیندهای جهانی پیچیده‌تر از آن شده‌اند که هرکسی به راحتی بتواند درکشان کند. در این بخش به ما نشان می‌دهد که چگونه می‌توان حقیقت را درباره جهان فهمید و چه کاری باید انجام دهیم تا قربانی تبلیغات و خبرهای جعلی نشویم. این بخش را می‌توان مهم‌ترین بخش کتاب به حساب آورد.

بخش آخر کتاب که انعطاف‌پذیری نام دارد سه درس را به نام‌های تعلیم و تربیت، معنا و مراقبه شامل می‌شود. نوح هراری در این بخش تهدیدهای متفاوت را کنار هم قرار داده است و نگاهی کلی‌تر انداخته است. سوال‌های اساسی و تفکر برانگیز در این بخش مطرح می‌شود. در زمانه‌ای که داستان‌های قدیمی فروریخته و تاکنون داستان جدیدی برای جایگزینی آن‌ها پیدا نشده، ما که هستیم؟ چه کاری باید در زندگی انجام دهیم؟ به چه مهارت‌هایی نیاز داریم؟

[ لینک: معرفی کتاب روانشناسی عزت نفس ]

در قسمت دیگری از مقدمه نویسنده، که دید بهتری به مسائل کتاب در اختیار خواننده قرار می‌دهد، یووال سوال‌های مهمی که در کتاب به آن‌ها پاسخ می‌دهد را بیان می‌کند. در این قسمت می‌خوانیم:

فصل‌هایی از کتاب، عقل انسان را پاس داشته و بقیه نقش حیاتی حماقت بشر را برجسته کرده است. اما سوال بسیار مهم همچنان پابرجاست: امروز در جهان چه می‌گذرد و معنای عمیق این اتفاق‌ها چیست؟ به قدرت رسیدن دونالد ترامپ بر چه چیزی دلالت دارد؟ برای اپیدمی اخبار جعلی چه‌کار می‌توانیم بکنیم؟ چرا لیبرال‌دموکراسی دچار بحران است؟ آیا خدا به زندگی‌مان بازگشته؟ جنگ جدیدی در شرف وقوع است؟ چه تمدنی بر جهان استیلا دارد – تمدن غرب، چین یا اسلام؟ آیا اروپا باید درهایش را به روی مهاجران باز بگذارد؟ ملی‌گرایی می‌تواند مشکلات نابرابری و تغییرات اقلیمی را حل کند؟ برای مقابله با تروریسم چه باید کرد؟

درباره کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱

در همان ابتدای کار، در اولین جمله مقدمه کتاب، خواننده به سرعت متوجه می‌شود که این کتاب حرف‌های خوبی برای گفتن دارد. حرف‌هایی که در این دنیای شلوغ می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. کتاب‌های یووال نوح هراری همیشه چالشی بودند و همیشه خواننده را درگیر خود می‌کند. جمله اول مقدمه نیز دقیقا نشان می‌دهد که دوباره با یک کتاب چالشی روبرو هستیم. جمله اول مقدمه چنین است: «در دنیایی که گرفتار سیلاب انبوه اطلاعات بی‌ربط است، شفافیت برتری است.» بنابراین در همین‌جا به شما پیشنهاد می‌کنم اگر به دنبال شفافیت هستید، مطالعه این کتاب را از دست ندهید.

در کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ با حجم گسترده‌ای از اطلاعات روبرو هستیم که یووال با همان سبک خاص خود در اختیار ما قرار می‌دهد به نحوی که کتاب به هیچ وجه خسته‌کننده و یا گنگ نیست، همه‌چیز در عین سادگی و شفافیت پیش روی شماست. اما باید توجه داشته باشیم که در میان انبوه اطلاعات کتاب، برخی از آن‌ها حقیقت علمی و یا موارد ثابت‌شده هستند و برخی دیگر صرفا نظرات شخصی نویسنده هستند. قاطی نکردن این دو مورد درنهایت باعث می‌شود خواننده دید بهتری به هر کدام از درس‌ها داشته باشد.

نکته دیگری که درباره کتاب وجود دارد این است که آیا موضوعات این کتاب با کتاب‌های قبلی نویسنده همپوشانی دارد؟ پاسخ به این سوال «بله» است اما اگر شما کتاب‌های انسان خردمند و انسان خداگونه را مطالعه و از قلم و محتوای کتاب‌های یووال راضی هستید به شدت به شما پیشنهاد می‌کنم که این کتاب را نیز مطالعه کنید. برخی از مطالب این کتاب به شکل مختصر در کتاب‌های انسان خردمند و انسان خداگونه بودند اما در اینجا به شکل وسیع‌تر به هرکدام از آن موضوعات اشاره شده است. پیشنهاد دیگر ما این است که به تازگی دو کتاب اول یووال را خوانده‌اید، مدتی صبر کنید و سپس مطالعه این کتاب را شروع کنید.

باید اشاره کنم که مطالب این کتاب برای کسی که نوشته‌های یووال را مطالعه نکرده باشد، ممکن است سخت و یا تخصصی به نظر برسد اما واقعیت این است که مطالب کتاب به ساده‌ترین شکل ممکن بیان شده است و بدون تردید هر خواننده‌ای را غرق خود می‌کند. طبیعتا خواندن این کتاب را به همه پیشنهاد می‌کنیم اما به شکل ویژه مطالعه آن را به پدر و مادرها توصیه می‌کنیم. مطالعه این کتاب وسعت دید هر فردی را گسترده‌تر و کمک می‌کند به چیزهایی فکر کنیم که تا به حال به آن‌ها فکر نکرده‌ایم. همچنین باعث می‌شود نگران چیزهایی باشیم که تا پیش از مطالعه کتاب شاید اصلا از وجود آن‌ها خبر نداشتیم.

یک موضوع نهایی درباره این کتاب، بحث ترجمه آن است. ترجمه کتاب توسط سودابه قیصری انجام شده است که در نگاه کلی ترجمه خوب و قابل قبولی است اما اگر بخواهیم با ترجمه کتاب‌های انسان خردمند و انسان خداگونه مقایسه کنیم، ضعف‌های این ترجمه به راحتی قابل تشخیص است. ویراستاری کتاب قطعا می‌توانست بهتر باشد اما به هر حال اگر خواننده علاقه‌مند به مطالعه کتاب باشد، ترجمه راضی‌کننده است.

[ معرفی کتاب: کتاب پاسخ‌های کوتاه به پرسش‌های بزرگ اثر استیون هاکینگ ]

2

جملاتی از کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱

انسان‌ها بیشتر به قصه‌ها فکر می‌کنند تا به واقعیات، ارقام و معادلات. و هرچه قصه ساده‌تر، بهتر. هر شخص، گروه و ملتی، قصه‌ها و افسانه‌های خود را دارد. (کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ – صفحه ۱۹)

در طولانی‌مدت، هیچ شغلی کاملا از اتوماسیون در امان نخواهد ماند. حتی هنرمندان هم باید از این موضوع آگاه باشند. در دنیای مدرن، هنر معمولا با عواطف انسانی پیوند دارد. ما مایلیم فکر کنیم که هنرمندان نیروهای روان‌شناختی درونی را منتقل می‌کنند و اینکه همه هدف هنر، مرتبط کردن ما با احساساتمان یا تحریک احساساتی جدید در درون ماست. در نتیجه، وقتی می‌خواهیم هنر را ارزش‌گذاری کنیم، مایلیم آن را با تاثیرات احساسی که بر ببینده گذاشته قضاوت کنیم. اما اگر هنر با احساسات انسانی معنا شود، وقتی الگوریتم‌های بیرونی قادر باشند احساسات انسانی را بهتر از شکسپیر، فریدا کالو یا بیانسه درک کرده و با مهارت اداره کنند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ (کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ – صفحه ۴۴)

هرچه دانشمندان درک عمیق‌تری از نحوه تصمیم‌گیری انسان پیدا می‌کنند، احتمال وسوسه‌شدن برای استناد به الگوریتم‌ها افزایش می‌یابد. دستیابی به نحوه تصمیم‌گیری انسان نه‌تنها باعث می‌شود الگوریتم‌ها قابل اطمینان‌تر شوند بلکه همزمان باعث می‌شود احساسات انسان کمتر قابل اتکا باشد. هرچه دولت‌ها و شرکت‌ها در دستیابی به سیستم عملکرد انسان موفق‌تر شوند، ما در معرض رگباری از دستکاری‌ها، آگهی‌ها و تبلیغات هوشمندانه قرار خواهیم گرفت. (کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ – صفحه ۷۷)

وقتی داعش بخش وسیعی از سوریه و عراق را اشغال کرد، هزاران نفر از مردم را به قتل رساند و مکان‌های تاریخی را ویران، مجسمه‌ها را واژگون و به‌طور سیستماتیک، نمادهای رژیم‌های پیشین و نفوذ فرهنگی غرب را نابود کرد. اما وقتی جنگجویانش وارد بانک‌ها می‌شدند و گنجینه‌های پر از دلارهای امریکایی را پیدا می‌کردند که به چهره روسای جمهور امریکایی و شعارهایی به زبان انگلیسی در ستایش آرمان‌های مذهبی و سیاسی امریکایی منقش بودند، این نمادهای امپریالیسم امریکا را نمی‌سوزاندند. زیرا اسکناس دلار در همه تقسیمات مذهبی و سیاسی سراسر جهان مورد تکریم است. اگرچه ارزش ذاتی ندارد – شما نمی‌توانید یک اسکناس دلار را بخورید یا بیاشامید – اعتماد به دلار و به حکمت بانک مرکزی دولت فدرال آن‌قدر پابرجا و محکم است که حتی افراطیون اسلام‌گرا، خدایان مواد مخدر مکزیک و مستبدان کره شمالی هم در آن شریک‌اند. (کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ – صفحه ۱۳۶)

موفقیت یا شکست تروریسم به ما بستگی دارد. اگر اجازه بدهیم ذهنمان اسیر تروریست‌ها شود و بعد به ترس‌هایمان واکنش شدید نشان بدهیم، تروریسم موفق خواهد شد. اگر ذهنمان را از اسارت تروریسم‌ها رها کنیم و بعد با روشی خونسردانه و متعادل واکنش نشان بدهیم، تروریسم شکست می‌خورد. (کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ – صفحه ۲۰۶)

انسان‌ها به‌ندرت فقط به خودشان فکر می‌کنند. ما، ترجیحا گروهی فکر می‌کنیم. درست همان گونه که بزرگ کردن یک کودک به همکاری یک قبیله نیاز دارد، اختراع یک وسیله، حل و فصل درگیری یا درمان یک بیماری هم به همکاری قبیله نیاز دارد. هیچ‌کس به تنهایی همه‌چیز را درباره ساخت کلیسا، بمب اتم یا هواپیما نمی‌داند. آنچه انسان خردمند را کمی بالاتر از سایر حیوانات قرار داد و ما را به اربابان زمین تبدیل کرد، منطق فردی ما نبود، بلکه توانایی بی‌مانندمان برای تفکر باهم در گروه‌های بزرگ بود. (کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ – صفحه ۲۶۸)

وقتی تلاش می‌کنید پیچیدگی واقعی جنگ را با استفاده از آمار و داده‌های دقیق برای مردم توضیح بدهید، کسی به شما گوش نمی‌دهد، اما داستانی شخصی درباره سرنوشت یک کودک، مجراهای اشک را فعال کرده، خون را به جوش می‌آورد و قطعیت اخلاقی کاذبی ایجاد می‌کند. (کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ – صفحه ۲۸۱)

به‌منظور عقب نماندن از جهان سال ۲۰۵۰ نه تنها به اختراع ایده‌ها و محصولات جدید، بلکه بالاتر از همه، به بازخلق دوباره و هرباره خود نیاز خواهید داشت. (کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ – صفحه ۳۱۹)

اگر واقعا می‌خواهید خودتان را بفهمید، نباید خود را با صفحه فیس‌بوکتان یا با داستان درونی «خود» تعیین هویت کنید. باید جریان واقعی بدن و ذهن را مشاهده کنید. خواهید دید افکار، احساسات و تمایلات، بدون دلیل چندانی و بدون فرمان گرفتن از شما پدیدار و ناپدید می‌شوند، درست مثل بادهای مختلفی که از این سو و آن سو می‌وزند و موهایتان را به هم می‌ریزند. و درست همان گونه که شما باد نیستید، همچنین آمیزه‌ای از افکار، عواطف و تمایلاتی که تجربه می‌کنید هم نیستید، و بدون تردید، داستان پاستوریزه‌ای که با آینده‌نگری درباره این تجارب می‌گویید هم نیستید. شما همه آن‌ها را تجربه می‌کنید، اما کنترلشان نمی‌کنید، مالک آن‌ها نیستید و خودِ آن‌ها هم نیستید. مردم می‌پرسند «من چه کسی هستم؟» و انتظار دارند داستانی برایشان گفته شود. اولین چیزی که باید درباره خودتان بدانید این است که شما قصه نیستید. (کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ – صفحه ۳۶۵)

مشخصات کتاب

• عنوان: ۲۱ درس برای قرن ۲۱
• نویسنده: یووال نوح هراری
• ترجمه: سودابه قیصری
• انتشارات: کتاب پارسه
• تعداد صفحات: ۴۱۶
• قیمت چاپ دوم: ۵۴۰۰۰ تومان

نظر شما در مورد کتاب ۲۱ درس برای قرن ۲۱ چیست؟ لطفا اگر این کتاب را خوانده‌اید حتما نظرات ارزشمند خود را با ما در میان بگذارید.

[ لینک: اینستاگرام کافه‌بوک ]

» معرفی چند کتاب مفید دیگر:

1. کتاب چگونه از تنهایی لذت ببریم
2. کتاب فلسفه‌ای برای زندگی
3. کتاب انسان در جستجوی معنی

1 Lessons for the 21st Century is a book written by bestseller Israeli author Yuval Noah Harari and published in August 2018 by Spiegel & Grau[1] in the US and by Jonathan Cape[2] in the UK. It is dedicated to the author's husband, Itzik.

Having dealt with the distant past in Sapiens: A Brief History of Humankind (2011) and with the distant future in Homo Deus: A Brief History of Tomorrow (2016), Harari turns in 21 Lessons his attention to the present. In a loose collection of essays, many based on articles previously published,[3] he attempts to untangle the technological, political, social, and existential quandaries that humankind faces.

The book itself consists of five parts which are each made up of four or five essays.

Contents

• 1Critical response
• 2Controversy with Russian translation
• 3See also
• 4References

Critical response[edit]

The review aggregator website Book Marks reported that 44% of critics gave the book a "rave" review, whilst 11% of the critics "panned" the book. The rest of the critics expressed either "positive" (22%) or "mixed" (22%) impressions, based on a sample of nine reviews.[4] The book has received significant media attention[citation needed] with articles and reviews published by The New York Times, The Economist,[5] Financial Times, The Guardian, New Statesman and The Times among others.

In The New York Times, Bill Gates calls the book “fascinating” and his author “such a stimulating writer that even when I disagreed, I wanted to keep reading and thinking.” For Gates, Harari “has teed up a crucial global conversation about how to take on the problems of the 21st century.”[6]

John Thornhill in Financial Times said that “[a]lthough 21 Lessons is lit up by flashes of intellectual adventure and literary verve, it is probably the least illuminating of the three books” written by Harari, and that many of the observations in it feel recycled from the two others.[7]

Helen Lewis review in The Guardian is not as glowing although she admires “the ambition and breadth of his work, smashing together unexpected ideas into dazzling observations.”[3]

The book has also received negative reviews. Gavin Jacobson in the New Statesman sees it as “a study thick with promise and thin in import” with advice “either too vague or too hollow to provide any meaningful guidance.” [8] In The Times, Gerard DeGroot writes: "The author of Sapiens is good at identifying the crises to come but his syrupy platitudes are no answer."[9]

Controversy with Russian translation[edit]

A Russian translation of Harari's book was published in June 2019. However, the Russian media noticed that several passages about Russia and its President Putin were excluded from the translation. In particular, the chapter about post-truth begins in the Russian edition with referring to Donald Trump's speeches instead of Putin's false statements during Russian annexation of Crimea.[10][11][12] The representatives of Harari admitted that this change was authorized.[13] Leonid Bershidsky in Moscow Times called it "caution — or, to call it by its proper name, cowardice",[14] and Nettanel Slyomovics in Haaretz claimed that Harari "is sacrificing those same liberal ideas that he presumes to represent".[15] In a response, Harari stated that he "was warned that due to these few examples Russian censorship will not allow distribution of a Russian translation of the book" and that he "therefore faced a dilemma," namely to "replace these few examples with other examples, and publish the book in Russia," or "change nothing, and publish nothing," and that he "preferred publishing, because Russia is a leading global power and it seemed important that the book’s ideas should reach readers in Russia, especially as the book is still very critical of the Putin regime – just without naming names."[16]

See also[edit]

Wikiquote has quotations related to: 21 Lessons for the 21st Century

• Sapiens: A Brief History of Humankind
• Homo Deus: A Brief History of Tomorrow
• On Tyranny: Twenty Lessons from the Twentieth Century

References[edit]

1. ^ Harari, Yuval Noah; Spiegel & Grau (2018). 21 Lessons for the 21st Century. ISBN 9780525512172.
2. ^ Harari, Yuval Noah; Jonathan Cape (2018). 21 Lessons for the 21st Century. ISBN 9781787330672.
3. ^ Jump up to:
4. 
   
5. a b Lewis, Helen (15 August 2018). "21 Lessons for the 21st Century by Yuval Noah Harari review – a guru for our times?". The Guardian. Retrieved 17 October 2018.
6. ^ "21 Lessons for the 21st Century". Book Marks. Retrieved 28 December 2018.
7. ^ "Big data is reshaping humanity, says Yuval Noah Harari". The Economist. 30 August 2018. Retrieved 17 October 2018.
8. ^ Gates, Bill (4 September 2018). "What Are the Biggest Problems Facing Us in the 21st Century?". The New York Times. Retrieved 17 October 2018.
9. ^ Thornhill, John (10 August 2018). "Are humans too flawed to survive the 21st century?". Financial Times. Retrieved 17 October 2018.
10. ^ Jacobson, Gavin (22 August 2018). "Yuval Noah Harari's 21 Lessons for the 21st Century is a banal and risible self-help book". The New Statesman. Retrieved 17 October 2018.
11. ^ DeGroot, Gerard (11 August 2018). "Review: 21 Lessons for the 21st Century by Yuval Noah Harari — nuclear war? Let's meditate instead". The Times. Retrieved 17 October 2018.
12. ^ Plotkin, Yuval (23 July 2019). "Russia edition of book by famed Israeli author skips Putin criticism but slams Trump". Ynet. Retrieved 23 July 2019.
13. ^ Цой, Ива (22 July 2019). "В российском переводе книги о постправде поменяли Путина на Трампа, а оккупацию Крыма — на присоединение". The Insider (Russia). Retrieved 22 July 2019.
14. ^ "Историк Харари объяснил изменение фрагмента про Крым в российском переводе его книги". Ведомости (Russia). 22 July 2019. Retrieved 22 July 2019.
15. ^ "Изменения в российском издании книги Юваля Харари. Комментарии автора". NEWSru (Israel). 22 July 2019. Retrieved 22 July 2019.
16. ^ Bershidsky, Leonid (24 July 2019). "Putin Gets Stronger When Creators Censor Themselves". Moscow Times. Retrieved 28 July 2019.
17. ^ Slyomovics, Nettanel (24 July 2019). "Yuval Noah Harari's Problem Is Much More Serious Than Self-censorship". Haaretz. Retrieved 28 July 2019.
18. ^ https://www.haaretz.com/israel-news/yuval-noah-harari-responds-to-backlash-after-he-let-russia-censor-his-book-1.7576761

Portals:

Books

History